مجموعه بازار وکیل شیراز یکی از ارزشمندترین تجربه های معماری در بازارهای سنتی در تاریخ ایران به شمار می رود. این بازار در میان بازارهای 1183 تا 1187 هجری قمری در محوطه ای با مساحت 21840 مترمربع میان ارگ و اندرونی کریم خانی و با همکاری گروهی از نخبگان معماری و صنعت گران و استادکاران سرشناس آن روزگار بنا گردید. طرح اصلی بازار وکیل از بازار قدیمی شهر لار و بازارچه بلند اصفهان اقتباس شده است که بر این اساس می توان ویژگی های معماری صفوی را در آن مشاهده کرد. بنیان بازار تاریخی وکیل بسیار محکم بنا نهاده شده و با وجود زلزله هایی که در طول 250 سال اخیر در شیراز به وقوع پیوسته کوچکترین خللی در ارکان آن پدید نیامده است.
بازار وکیل شیراز با وجود مشابهت کاربری با دیگر بازارهای سنتی ویژگی های خود را نیز داراست. از جمله ی این ویژگی ها نوع پوشش سقف این بازار است. سقف راسته ها با ردیفی از طاق های گنبدی آجری، کاسه سازی تزئینی و آجرکاری جناغی ساخته شده که منظری متفاوت به فضای داخلی بازار بخشیده است. ویژگی دیگر بازار وکیل ارتفاع راسته های آن نسبت به دیگر بازارهای سنتی است.
در حال حاضر بلندی بیشتر راسته ها از کف تا سقف حدود 10 متر می باشد که چنین ارتفاعی در کمتر بازاری دیده شده است. شیوه نور رسانی در بازار وکیل نیز کم و بیش تفاوت هایی را با دیگر بازارها نشان می دهد. نور شکسته با بهره گیری از روزنه هایی میان طاق ها به درون بازار رخنه کرده و ضمن تامین نور کافی از تابش مستقیم شعاع آفتاب و ریزش باران به داخل بازار جلوگیری می کند. پنجره های جا سازی شده بر پایه بلند سقف ها و بر فراز هر حجره گذشته از نقشی که در تهویه هوا دارند روشنایی داخل بازار را نیز تامین می کند.
ترکیب نور و حجم و تناوب تابش آن و دمای مناسب هوا در فضای داخلی بازار در مجموع، آرامش و امنیت خاطری را فراهم می آورد که در سایه آن مجال و فراغی دلخواه برای گفت و گو و داد و ستد امکان پذیر می شود. بازار وکیل شیراز یک شاخص برجسته کاربدی را در درون خویش دارد و آن چهار سو طاق عظیم ضربی آن است که پس از گذشت 250 سال همچنان استوار برجا مانده بی آنکه کوچکترین خللی در ارکان آن ایجاد شده باشد. سکوهای سنگی در کنار هر حجره قرار دارد که مزین به نقوش برجسته از ترنج که گذشت زمان آن ها را فرسوده کرده است.
منبع : نشاط آوران
- ۹۵/۰۵/۱۱