مقبره خواجه نظام الملک اصفهان

تاریخچه : خواجه نظام الملک طوسی در سال 408 هجری قمری در سبزوار به دنیا آمد. مقبره این شخص عالم ادب و سیاست در اصفهان واقع شده است.

طایفه سلجوقیان در سال 429 هجری قمری، حکومت ایران را به دست گرفتند. در آن زمان شهر اصفهان یکی از شهرهای آباد ایران بود و تعدادی از سلاطین سلجوقی این شهر را تختگاه عمارت خود قرار داده بودند.

خواجه نظام الملک اصفهان در زمان سلجوقیان وزیر دو تن از شاهان سلجوقی بود و به دلیل نیرومندی اش به اوج قدرت و شکوه رسید. زادگاه خواجه نظام الملک سبزوار بود و ایشان در دوره غزنویان، ملکشاه را که دارای سن کمی بود به شاهی رسانید و امور مملکت کشور را خود به دست گرفت.

نظام الملک علاوه بر حل مشکلات اجتماعی و مملکتی به ایجاد مدارس نیز پرداخت. مدارس ایشان در تاریخ به مدارس نظامیه معروف هستند. هم چنین خواجه نظام الملک اصفهان نگارش کتاب سیر الملوک یا سیاست نامه و پردازش تقویم جلالی با همکاری دانشمندان را نیز انجام دادند.

منطقه طوس را آلب ارسلان غزنوی به  نظام الملک بخشیده بود و ایشان تمام سعی خود را برای آبادانی طوس انجام داد و به گونه ای صورت گرفت که زمینهای طوس را با زیباترین باغ های جهان یکسان می دانستند.

در آخرین سالهای حکومت ملکشاه میان وی و خواجه نظام الملک اختلافاتی پیش آمد که سبب برکناری خواجه نظام الملک شد و ترور ایشان در روز 10 رمضان سال 485 هجری قمری به طرز مشکوکی صورت گرفت.

در کتابهای تاریخی القاب متعددی را به خواجه نظام الملک نسبت داده اند که می توان به وزیر کبیر، تاج الحضرتین، وزیر کبیر، قوام الدین، نظام الملک، اتابک و رضی امیرالمومنین اشاره کرد.

مقبره خواجه نظام الملک اصفهان که دارالبطیخ نیز نامیده می شود در محله دارالبطیخ به معنای بازار سبزی جات واقع شده است. امروزه نام این محله، احمدآباد نامیده می شود.

در تاریخ بیان شده که خواجه نظام الملک در خانه خویش به خاک سپرده شده است. سنگ های مرمری بر قبر خواجه نصب شده و در اطرافش کتیبه هایی از آیات قرآن نگاشته شده است.

براساس گفته های دکتر هنرفر در کتاب تجارب السلف به اینگونه است که ملکشاه در شونیز بغداد به خاک سپرده شده بود اما محمود سلجوقی و ترکان خاتون جسد ایشان را به مدرسه ملکشاهی در محله دارالبطیخ آوردند و احتمال می رود که در مکان مقبره خواجه نظام الملک اصفهان مدفون کرده اند اما به دلیل معروفیت بیشتر نظام الملک این محل را به نام تربت نظام می شناسند.

در مقبره خواجه نظام الملک طوسی هشت قبر دیگر نیز به چشم می خورد که سنگ های مرمری با ارزشی بر روی آن ها قرار گرفته است. این قبور مربوط به خانواده سلاجقه از خاندان ملکشاه می باشند.

در باغ وسیع مقبره مادی معروف فدین جریان داشته که زیبایی خاصی را به آنجا بخشیده بود. هم چنین تا چند سال پیش درخت چنارکهن سالی در کنار سردر آرامگاه خواجه نظام الملک قرار داشت که به چنار دارالطبیخ معروف بود، اما اینک اثری از آن باقی نیست.

منبع : نشاط آوران

بازار قیصریه اصفهان

تاریخچه : بازار قیصریه اصفهان در زمان صفویان از مجلل ترین مراکز خرید و فروش به حساب می آمد. در این بازار فعالیت بیشتر مغازه داران مختص به فرش فروشی است.

از جمله بازارهای بزرگ و با شکوه اصفهان بازار قیصریه است . فضای بزرگی به شکل مدور در وسط بازار به چشم می خورد که دارای گنبد زیبایی است. در اطراف بازار قیصریه کاروانسرای شاهی و بازار ضرابخانه قرار گرفته اند. به دستور شاه عباس کبیر در سال 1011 هجری قمری سردر قیصریه اصفهان را از روی سردر قیصریه آسیای صغیر ساختند. در آن دوران پادشاهان به وضعیت ستارگان توجه داشتند بنابراین در ساعات مبارک به ساخت بناها می پرداختند. بنابراین با توجه به نماد برج قوس در بالای سردر قیصریه این گفته قابل پذیرش است که شروع ساخت در زمانی صورت گرفته که طالع در برج قوس بوده است.

هنگامی که گردشگران و عابران از سردر قیصریه وارد بازار می شوند، مجموعه ای از بناهای باشکوه صفوی را در مقابل دیدگان خود می بینند. بازار قیصریه به بازار شاهی نیز معروف بوده و امروزه در آن زیباترین کارهای دستی و قلمکاری ها انجام می شود.

نام سردر قیصریه برگرفته از نام بازار قیصریه بوده و این بازار از سردر شروع شده و بعد از چارسوی چیت سازها خاتمه می یابد. راسته ای از بازار که در آن اجناس و کالاهای با ارزش به فروش می رسید و توسط بازرگانان ثروتمند اداره می شد قیصریه می گفتند.

معماری که در قسمت قیصریه به کار برده شده نسبت به سایر قسمت های بازار از تزئینات بیشتری برخوردار بوده و اصولی و هندسی تر ساخته شده اند.

سردر ورودی بازار قیصریه اصفهان بسان قوسی است که با کاشی های زیبا مزین شده و در آن نقاشی های زمان صفویه هویدا می باشد. این سردر باشکوه بهترین منظر را به میدان نقش جهان دارد و در زمان صفویان پس از عبور از بازار قیصریه به این سردر می رسیدیم که میدان کهن و قدیمی شهر را به میدان جدید متصل می داده است.

در اطراف سردر قیصریه نقارخانه و نقاشی های بسیار زیبا وجود داشته که اینک از آنها چیزی باقی نمانده است. نقاشی ها برگرفته از جنگ شاه عباس با ازبک ها بود که در طی قرون رنگشان را باخته اند و تنها سایه ای از آن ها وجود دارد. دریچه ای در قسمت ورودی بازار قیصریه قابل مشاهده است که در گذشته مکان ساعتی بزرگ بود.

راسته بازار قیصریه دارای دو طبقه است. درطبقه بالای بازار امور دفتری و بازرگانی قرار دارد و طبقه پایین مختص به مغازه های اصناف متعدد می باشد. هم چنین در این بازار، مساجد و مدارسی قابل رویت است.

منبع : نشاط آوران

کلیسای وانک اصفهان

تاریخچه : کلیسای وانک اصفهان یکی از کلیساهای مشهور محله جلفای این شهر است که در دوران صفویه ساخته شده است.

اکثر گردشگران وقتی به شهر اصفهان وارد می شوند حتما به محله جلفا سر می زنند. در سال 1012 هجری قمری تعدادی از مردمان ارمنستان به دستور شاه عباس اول صفوی به ایران مهاجرت کردند و ایشان آنها را در شهرهای اصفهان و فریدن سکنی داد. شاه عباس اول، بخشی از املاک خود را برای ساختن محله جلفا در حاشیه زاینده رود اختصاص داد و عده ای ارمنی در این محل ساکن شدند و عده دیگر، در دیگر محلات اصفهان سکونت گزیدند.

در زمان شاه عباس دوم دیگر ارمنیان که در محلات دیگر پراکنده شده بودند به محله جلفا کوچ کردند و در آن جا محله های تبریزی ها و ایروانی ها را نیز ساختند.

توسط ارامنه 24 کلیسا ساخته شد که امروزه 13 کلیسا بیشتر باقی نیست و از مشهورترین کلیساها می توان به کلیسهای وانک، بیت اللحم و مریم اشاره نمود. کلیساهای اصفهان با توجه به جمعیت هر محله کوچک و بزرگ ساخته شده اند.

زیباترین و مشهورترین کلیسای  محله جلفا ، کلیسای وانک است که نام های دیگرش سن سور و آمنا پرکیج می باشد. در زبان ارمنی وانک به معنای کلیسای اعظم است.کلیسای وانک به عنوان حوزه علمیه نصاری برای تربیت کشیشان بوده و کانونی برای ارتباط ارمنیان محله جلفای اصفهان با جهان ارامنه است.

در داخل کلیسای وانک اصفهان تزئیناتی از آب طلا و نقاشی های رنگ روغن از زندگی حضرت مسیح(ع) به چشم می خورد. برج ناقوسی در رو به روی در اصلی کلیسا است که در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده است. درسرتاسر فضای گنبد نمازخانه کلیسای وانک، تصاویر و نقاشی های برگرفته از تصاویر کتب مقدس وجود دارد. این نمازخانه در آن زمان محلی برای اجرای مراسم مذهبی بود.

در حیاط کلیسا چند نفر از بزرگان ارامنه و نمایندگان سیاسی اروپا به خاک سپرده شده اند. هم چنین در کلیسای وانک اصفهان در سال 1322 هجری قمری  موزه و کتابخانه ای ساخته شد که اشیاء نفیسی در موزه نگهداری شده و کتاب های کتابخانه به عنوان منبع در اختیار محققین ارمنی و دیگر ادیان قرار گرفته است.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که در این کلیسا نسخه ای از پیمان پیامبر اکرم(ص) با مسیحیان و ارامنه مربوط به سال 4 هجری  وجود دارد.  

در حال حاضر خلیفه ارامنه و هندوستان در محل گنبد بزرگ و زیبای کلیسای وانک حضور دارند.

منبع : نشاط آوران

پل مارنان اصفهان

تاریخچه : پل مارنان اصفهان قدیمی ترین پل زاینده رود است و در ناحیه جی قدیم واقع شده و معماری زیبایش قابل توجه و جالب می باشد.

شهر کهن تاریخی اصفهان توسط روخانه زاینده رود به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم گشته است.  این رودخانه باعث طراوت شهر تاریخی اصفهان شده بود، که برای گذرش چاره ای جزء ساختن پل های متعدد نبود.

از جمله پل هایی که به این هدف ساخته شد پل مارنان است که در غربی ترین قسمت شهر اصفهان قرار دارد. روستای ماربین از طریق این پل با روستاهای دیگر متصل شده است.

نظرات متعددی در رابطه با وجه تسمیه های پل مارنان اصفهان بیان شده که به شرح ذیل می باشند:

• عده ای نام پل مارنان را برگرفته از مهربین اوستایی می دانند. مهربین نام کوهی بود که در زمان زردتشت به عنوان معبدگاه مورد استفاده قرار می گرفت.
• عده ای دیگر با توجه به پیچ و خم رودخانه زاینده رود که از سمت غرب به صورت مارپیچی و بسان مار وارد شهر اصفهان گشته، این پل را که در قسمت مارپیچی رودخانه ساخته شده مارنان می دانند. هم چنین اشاره به وجود قریه مارنان در نزدیکی این محل نیز هست. این پل، قریه مارنان را به محله جلفا متصل می کند.
• بنا به نظر عده ای دیگر نام پل را به سرفراز می شناسند که بدین جهت است که یکی از ثروتمندان ارامنه به نام سرفراز در دوران حکومت شاه سلیمان صفوی این پل را ساخته است. اگرچه این پل در دوران ما قبل از صفویان ایجاد گشته اما به خاطر عبور و مرور زیادی که بر رویش صورت گرفته فرسوده شده بود و چون احتیاج به مرمت داشته هزینه اش توسط سرفراز ارمنی پرداخت گشته است.

پل های شهر اصفهان بنا به اینکه درکدام قسمت از نقطه شهر ضروری تر بوده اند، زودتر شکل گرفته اند. پل های مارنان، شهرستان، الله وردیخان و خواجو از جمله پل هایی بودند که احتیاج به ساخت آن ها در مرحله اول احساس شد. در اثر ترافیک بالا و عبور و مرور زیاد این پل ها فرسوده گشته اند و مرمت و تعمیر در آن ها صورت گرفته شده است.

پل تاریخی و قدیمی مارنان اصفهان در گذشته بیش از  هفده دهانه داشته است. این پل مابین پل فلزی و وحید در خیابان مطهری قرار گرفته است.

منبع : نشاط آوران

مسجد حکیم اصفهان

تاریخچه : مسجد حکیم اصفهان از جمله مساجد زیبا حکومت صفویه است که کاشی کاری ها و گچ بری های زیبایش توسط اساتید نامدار، آن را در زمره یکی از شاهکارهای معماری اسلامی قرار داده است.

مساجد بسیار زیبا و  بزرگی که در زمان حکومت صفویان در اصفهان ساخته شده اند از دسته بی نظیرترین مساجد در نوع خود از نظر هنر کاشیکاری، گچبری و معماری می باشند. از جمله این مساجد می توان مسجد حکیم اصفهان را نام برد که در انتهای بازار رنگرزان وجود داشته و در دوره شاه عباس دوم ساخته شده است که ساخت آن قریب به 6 سال طول کشیده است. مسجد مذکور توسط همسر حکیم محمد داوود پزشک دربار صفوی ساخته شده است.

در مسجد حکیم اصفهان مسجد کتیبه های نفیسی نوشته شده و با خطوط ثلث و نستعلیق و معقلی وجود دارد. این مسجد دارای خروجی هایی در چهار جهت است و هرکدام دارای سردرهای بی نظیر و بسیار زیبا از نظر نوع کاشی کاری می باشد. در سردرهای شمالی و شرقی این بنا نام شاه عباس دوم و تاریخ ساخت مسجد با کاشی های رنگارنگ و زیبایی نگاشته شده است.

مسجد حکیم از جمله مساجد چهار ایوانی است که هر کدام از این ایوان ها دارای تزئینات و کاشی کاری های منحصر بفرد می باشد. راهروهای هر یک از ایوان ها دارای تزئیناتی از جمله کاشی کاری و خط بنایی است که جلوه خاصی به این مکان می بخشد.

کف ایوان های مسجد حکیم با آجرهای چهارگوش 25 در 25 مفروش شده و در بعضی نقاط از آن ها کاشی های فیروزه ای و سفید به کار رفته که بر زیبایی آن می افزاید.

در مسجد حکیم شبستان زیبا و بزرگی به صورت مربعی وجود دارد که با سه ورودی به ایوان های شرقی، جنوبی و غربی متصل می باشد.

این مسجد دارای سه محراب است. محراب اصلی مسجد حکیم اصفهان که زیبا ترین محراب مسجد نیز هست با کاشی کاری هایی از نوع مقرنس تزئین شده که در آن آیاتی از قرآن مجید وجود دارد.

سنگاب ها یا ظروف بزرگی از جنس سنگ که از آن برای آب شرب مراجعین استفاده می شده است، در مسجد حکیم وجود دارد که کتیبه های نقش بسته بریکی از آنها  از وقف آن در زمان سلطنت شاه صفوی حکایت دارد.

پنجره بزرگی از کاشی معرق در سمت غربی مسجد حکیم اصفهان دیده می شود و حوض سنگی مستطیل شکلی در وسط مسجد واقع شده است.

منبع : نشاط آوران

عصارخانه شاهی اصفهان

تاریخچه : عصارخانه شاهی اصفهان یکی از جاذبه های گردشگری معروف این شهر تاریخی است که گردشگران زیادی را به سوی خود فرا می خواند. ساختمان این عصارخانه و ادوات و وسایل آن به صورت دست نخورده از زمان صفویان به جای مانده است و جنبه متفاوتی به این اثر بخشیده است.

عصارخانه چیست؟

در گذشته یکی از بااهمیت ترین مشاغل شغل عصاری بوده که معنی آن روغن گیری و یا عصاره گیری از انواع نباتات مانند انگور(شیره انگور) و یا بذرهای گوناگون مانند کنجد، بادام و غیره می باشد.

در دکان عصاری سنگ بزرگی را بوسیله اسب یا شتری که چشمهایشان بسته بود می گرداندند و بوسیله آن عمل روغن گیری را انجام می دادند.

معماری عصارخانه ها از لحاظ انواع تیرها، سنگ ها ، آسیاب ها، خمره ها به شیوه خاصی بوده و در نگاه اول نظر هر بیننده ای را به خود جلب می نماید. در گذشته عصارخانه به عنوان قطب اصلی تأمین سوخت برای مصارف مختلف مطرح بوده اند که در این میان می توان به عصارخانه شاهی اصفهان نام برد. این عصارخانه همزمان با احداث مدرسه ملا عبدالله و بازار بزرگ قیصریه ساخته شد اما بعدها به دلیل پیشرفت صنعت این مکان تعطیل و متروک گشت.

و عصارخانه شاهی در سالهای 1380 تا 1383 هجری شمسی بازسازی شده و آماده بازدید گردشگران قرار گرفت.

فضاهای اصلی عصارخانه شاهی اصفهان عبارتند از:

بارانداز، پیشخوان، شترخوان، تیرخانه و گرمخانه.
دراین بنا با بکارگیری معماری دو گنبدی به شکل طاق و چشمه با مقطع کجاوه ای  باعث ایجاد مکانی با برودت نسبی گشته و به سبب آن نیز نگهداشتن روغن در فضای عصاری وجلوگیری ازفساد روغن ها میباشد.

گرمخانه ی عصاری مکانی برای بو دادن دانه های روغنی بوده است. تیرخانه درعصاری به طبقه زیرین عصارخانه گفته میشود ودلیل این نامگذاری وجود تیرهای چوبی متعدداست که به دستگاه روغن گیری وانبار خمره متصل میباشد.

سنگهای بکاررفته در عصارخانه شاهی اصفهان شامل سنگهایی با نامهای سنگ آسیای کافشه، آسیای میانه و سنگ ارده مال میباشد که برای به گردش در آوردن این سنگها که اکثرا دارای وزن زیادی نیز بوده اند، از شتر نر یا اسب استفاده می شده است.

دانه های روغنی ابتدا وارد پیشخوان شده و بسته به نوع مصرفی که داشته اند به دسته های مختلف از جمله دارویی، سوختی یاخوراکی تقسیم بندی می شدند. سپس به گرمخانه انتقال وباحرارت بو داده می شدند تا عمل روغن گیری با سهولت بیشتری انجام پذیرد. سپس با سنگ مخصوص همان نوع مصرف، آسیاب شده و نرم می شدند. سپس دانه های نرم شده را در ظرف استوانه ای شکل فلزی به صورت لایه لایه قرار می دادند و روی آن چند قطعه چوب قطور گذارده آنگاه با تیربزرگ بر آنها فشار وارد می آوردند تا روغن آنها گرفته شود. پس از 24 ساعت تیر را از حالت فشار خارج کرده و تفاله را خارج می کردند.

بعدها با ورود تکنولوژی جدید حیوانات جای خود را به چرخ دنده ها داده و این صنعت را متحول ساختند اما بدلیل نبود تقاضا برای روغنها که عموما به عنوان سوخت از آنها استفاده می شده است این مکان ها بی استفاده و متروک شدند و اکنون به عنوان موزه در معرض دید علاقمندان قرار گرفته اند.

منبع : نشاط آوران

بازار اصفهان

تاریخچه : بازار اصفهان یکی از بزرگترین و قدیمی ترین بازارهای تاریخی خاورمیانه است که مجموعه آثارها از دوران مختلف را در خود جای داده است.

با پیشرفت بشر در زمینه صنعت و تولید بیش از نیاز مصرف انسان ها به مبادله کالا با یکدیگر پرداختند. با آغاز این مبادلات و داد و ستد و گسترش آن، انسان هایی نیازمند فضایی جهت انجام این مبادلات شدند که با گذشت زمان به صورت بازارها نمود پیدا کرد. در این بازارها مشاغل مختلف در دکان ها به صورت پیوسته و متصل به یکدیگر فضایی ایجاد می کردند که در آن خریدار می توانست اجناس مورد نیاز خود را با بالاترین کیفیت و پایین ترین قیمت تهیه نماید.

اصفهان شهری است که دارای قدیمی ترین بازارها می باشد و هر کدام از این بازارهای اصفهان که در طول زمان بر اثر بلایای مختلف دچار ویرانی شده اند در همان مکان بازسازی گردیده اند.

در اکثر شهرها بازار از دروازه اصلی شهر شروع و تا هسته مرکزی شهر ادامه پیدا می کند. بازارها، همچون سایر اماکن عمومی مانند ارگ حکومتی، مسجد جامع و غیره در میدان اصلی شهر متمرکز می باشند و به همین علت از موقعیتی خوبی از لحاظ مکانی و اهمیت زیادی ازنظر چرخش اقتصاد شهری برعهده دارند.

اهمیت بازار تا آنجا قابل درک است که بسیاری از بناهای جنبی از جمله سراها، تیمچه ها، مدارس، مساجد، آب انبار، حمام و در مواردی دارالحکومه در نزدیکی آن ها و یا انشعابات فرعی ساخته می شدند.

دکان های واقع در دو طرف راسته اصلی محل خرده فروشی اجناس بوده و سراها و تیمچه ها که اکثرا دور تادور و رو به صحن قرار گرفته اند محل فروش اجناس به صورت عمده و در مقیاس کلان می باشند.

با گذشت زمان و تخصصی شدن مشاغل بازارها به چند گروه اصلی تقسیم بندی شدند و هر بخش مختص یک صنف گشت. بازار اصفهان نیز همچون سایر بازارهای ایران  با این اصول و قواعد ساخته و پرداخته شده است.

 از بازارهای تاریخی و معتبر اصفهان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بازار قیصریه: این بازار اصفهان که به بازار شاهی معروف است محل ضربخانه معروف شاهی بوده که در عصر حاضر نیز تبدیل به بانک یا همان ضرابخانه گردیده است.
• بازار لوافها و آهنگران: این بازارها در دو سمت خیابان حافظ واقع هستند و در گذشته محل چادر دوزان و آهنگران بوده است.
• بازار کفش دوزها: این بازار در حاشیه میدان نقش جهان واقع شده است.
• بازار مقصود بیک: این بازار در جنوب شرقی میدان نقش جهان بوده و انتهای آن به بازار حسن آباد می رسد.
• بازار ساروتقى: شخص ساروتقی، اعتماد الدوله شاه عباس دوم بوده است. منزل و مسجد سارو تقی در این بازار وجود دارد.
• بازار گلشن: بخشی از این بازار در دوره صفویه ساخته شده و از چهارسوی قلندرها تا دروازه اشرف امتداد دارد.
• بازار دروازه اشرف: این بازار از جمله بناهای دوره صفویه می باشد. از بناهای دوران شاه عباس اول مدرسه جده بزرگ و مدرسه ملاعبدالله در این بازار به چشم می خورد.
• بازار سرای منجم باشى: این بازار اصفهان از انشعابات بازار دروازه اشرف بوده که به چهار سوی ساروتقی منتهی می شود.

منبع : نشاط آوران

موزه تاریخ طبیعی اصفهان

تاریخچه : در مجموعه دولت خانه صفویه و در خیابان استانداری عمارت زیبا و جالب تالار تیموری قرار دارد که امروزه به عنوان موزه تاریخ طبیعی اصفهان مطرح است.

با توجه به اینکه سال ایجاد تالار تیموری در جایی آورده نشده اما با بررسی های صورت گرفته در نام ، سبک و تزئینات گچبری بنا آن را مربوط به دوره تیموریان دانسته اند که پادشاهی به نام تیمور لنگ پس از لشکر کشی به ایران به خاطر علاقه اش به هنر دستور ساخت این تالار باشکوه را در مجاورت میدان نقش جهان اصفهان به شاهرخ بن تیمور داد. هم چنین با اتفاقاتی که بعدا صورت گرفت بانی ساخت این تالار را به یکی از نوادگان تیمور به نام رستم بن شیخ بن تیمور نیز نسبت داده اند.

در عمارت تالار تیموری یا موزه تاریخ طبیعی دو اتاق وسیع  دیده می شود که ایوان مرتفعی در آن ها قرار گرفته است. در اطراف ایوان چندین اتاق که در دل هم فرو رفته و متصل به یکدیگرند وجود دارد. در سقف اتاق ها و ایوان ها مقرنس کاری های آجری کار شده و پنجره هایشان دارای گچبری زیبا و ریز است.

گذر از جلو موزه تاریخ طبیعی اصفهان و نگاه به سمت مشرق، حوض های آبی زیبایی را به ما نشان می دهد که در زمان دوره صفویه به چهار حوض معروف بوده است. عمارت تیموری به عنوان دفتر خانه همایونی به کار برده می شد.

به اعتقاد نویسنده کتاب رستم الحکماء بسیاری از شاهزادگان و امیران دولت صفوی پس از سقوط اصفهان به دستور محمد افغان در این عمارت کشته و دفن شده اند، اما با این وجود بعید به نظر می رسد که چنین اتفاقی افتاده باشد، چون عمارت تالار تیموری کاربری دیوانی و همایونی داشته است.

در زمان پادشاهی ظل السلطان، عمارت تیموری محل سربازان و لشکر بود و هم چنین برای مدتی به منظور کتابخانه و قرائت خانه شهرداری و انجمن شهر مورد استفاده قرار می گرفت. از قسمت شمالی تالار تیموری در زمان رضاشاه پهلوی به عنوان اصطبل استفاده می شده است. مدتی هم در زمان پهلوی دوم به عنوان باشگاه افسران کاربرد داشته است.

سنگاب نفیسی با خط نستعلیق به صورت زیبا و برجسته در فضای جنوبی تالار تیموری قرار داشت که اینک به چهل ستون اصفهان آورده اند. به خاطر شباهتی که تابلوهای نقاشی عمارت به مینیاتورهای چهل ستون دارد به نظر می رسد که در کشیدن نقاشی ها تقلید صورت گرفته است. از سال 1367 هجری شمسی تا به امروز عمارت تالار تیموری به موزه تاریخ طبیعی تبدیل گشته است.

 با حفاری های صورت گرفته اشیائی همچون سفال، کاشی، اشیاء مفرغی و برش های گچبری و نقاشی در این عمارت و موزه طبیعی پیدا شده است.

منبع : نشاط آوران

سی و سه پل اصفهان

تاریخچه : پلی که در دوران شاه عباس اول بر روی زاینده رود احداث شد سی و سه پل فعلی یا همان پل الله وردی خان قدیم اصفهان است. سی و سه پل چهار باغ پایین را به چهار باغ بالا متصل می ساخت تا از این طریق اصفهان کهنه ، محله گبریان و جلفا به هم مرتبط شوند. پل جلفا، پل چهار باغ و سی و سه چشمه نام های دیگر این پل با عظمت هست که دیگر به این نام ها خوانده نمی شوند.

به دستور شاه عباس صفوی، الله وردی خان سردار معروف شاه عباس در سال 1010 هجری قمری ماموریت یافت که سی و سه پل اصفهان را بنا کند و ایشان توانست آن را به بهترین کیفیت انجام دهد. الله وردی خان به دلیل خصوصیات والایش نظیر دلیر، باتدبیر، کاردان، بخشنده و فرمانبرداریش در عرض مدت کوتاه تمام فارس را به تصرف خویش در آورد و به دلیل علاقه ای که شاه عباس نسبت به ایشان داشت به عنوان امیر الامرایی حکومت فارس رسید. بنابراین این پل باز آن جهت به الله وردی خان نیز معروف می باشد.

معماری سی و سه پل اصفهان:

طول این پل295 متر و عرض آن 13,75 می باشد. زیبایی های خاص دیگری در ساختمان پل دیده می شود. مثلا زمانی که در زیر پل هستیم و به امتداد پل نگاه می کنیم دالان مستطیل درازی به تصورمان می رسد که وجود دارد.

این تصور به دلیل وجود ارتباط پایه های پل به یکدیگر است که زیر آن ها باز بوده و می توان در داخلشان حرکت کرد. به این جهت است که در کتاب عالم آرا نویسنده کتاب چهل چشمه را به یک چشمه تشبیه کرده است. البته تعداد چشمه ها در ابتدا 40 تا بوده که اکنون به دلیل اینکه 7 تای آن خشک شده به سی و سه چشمه خوانده می شود.

هر پل دارای دو ستون است. از هر سو در بالای پل ایوان و نشیمن گاهی وجود دارد که در هر دوی آن ها یک طرفشان به سمت رودخانه زاینده رود و طرف دیگر به سمت داخل سی و سه پل اصفهان است. دالانچه ای در میان این دو ردیف برای عبور و مرور عابرین در نظر گرفته شده است. در زیر پل سی و سه پل سکوهای سنگی ای رویت می شود که در زمانی که سرعت آب آرام و ملایم بوده مردم از روی آن ها بگذرند و از پل عبور نمایند.

در  سی وسه پل اصفهان در زمان شاه عباس اول جشن آبریزان برگزار می شد که جشن مورد علاقه شاه بود. در این جشن مردم بر سر و روی هم گلاب و آب می ریختند و سعی می کردند در آن روز از همه چیز لذت ببرند و به تفریح بپردازند.

معمار این اثر تاریخی  استاد حسین بناء اصفهانی بوده که ایشان پدر محمد رضا اصفهانی معمار معروف مسجد شیخ لطف الله است. نکات جالب که این معمار در طراحی سی و سه پل اصفهان لحاظ کرده این است که پل در عریض ترین قسمت رودخانه زاینده رود ساخته شده است که یکی از محاسنش این بوده که این قسمت رودخانه در بستری کم عمق، وسیع و آرام ایجاد شده و چشم انداز زیبایی را آفریده است.

 

منبع : نشاط آوران

تالار اشرف اصفهان

تاریخچه : یکی از بناهای تاریخی اصفهان که در زمان شاه عباس دوم صفوی ساخته شد تالار اشرف اصفهان است. این تالار در دوران صفویه حرم سلطنتی و سکونت گاه پادشاه بود.

نام اشرف به این دلیل انتخاب شده است که اشرف افغان این عمارت را برای سکونت خویش برگزیده بود اما در این مورد وجه تسمیه مشخصی وجود ندارد و عده ای آن نام را به شاه عباس دوم نسبت می دهند.

اتاق ها و تالارهای زیبایی در این عمارت وجود دارد که تزئینات نفیس و زیبایی در آن ها کار شده است. این مجموعه زیبا برای سکونت پادشاه و خانواده و دربارش مورد استفاده قرار می گرفت. هنوز تالار مرکزی و یکی از اتاق های بزرگ عمارت اشرف پابرجاست و تزئینات آن سالم باقی مانده است.

فضای عمارت تالار اشرف اصفهان مجلل بوده و گچ بری های لاجوردی و طلاکاری شده در آن صورت گرفته است.  طاق های عمارت بلند و از مقرنس کاری های طلاکاری زیبا پوشیده مستور شده است. به هنگام ورود به فضای عمارت در سقف تالار مرکزی یک ترنج زیبا از طلای خالص مشاهده می نماییم که بسیار  خوش منظر و شکیل است.

در این بنای تاریخی اصفهان در و پنجره های گوناگون و زیبایی وجود داشته، که در حال حاضر همگی نابود شده اند. سازه این تالار با چوب بست انجام شده و بام این بنا بروی پایه های بلند که به طلا آراسته شده قرار داده شده است.

عمارت تالار اشرف اصفهان در دوره های مختلف تاریخی اقوام مختلفی را در خود جای داده و کاربردهای متفاوتی هم داشته است. بنا به گفته های شاردن سیاح فرانسوی ساخت تالار اشرف را به اواخر دوره سلطنت شاه سلیمان دانسته ودر این مکان به محل برگزاری تاجگذاری شاه سلیمان اشاره می کند. عده ای دیگر گفته اند که  این تالار در زمان اوایل جنگ جهانی اول به صورت انبار علوفه بوده است و سپس محل استقرار نظامیان روسی و بعد از آن مکان استقرار دسته موزیک نظامی بوده که خوشبختانه درآن دوران تزئینات زیبای عمارت در زیر گچ مخفی و از دسترس نظامیان خارج شده بود.  

در طی زمان شکاف و درز هایی در بدنه تالار اشرف اصفهان ایجاد شده بود که با مرمت این بنا از خطرات احتمالی دیگر جلوگیری شده است. شهرت بیشتر عمارت تالار اشرف به خاطر نقاشی های زرنگار و گچبری های پرکاری است که در این فضای باشکوه صورت گرفته است.

منبع : نشاط آوران