قلعه فلک الافلاک خرم آباد

تاریخچه : قلعه فلک الافلاک خرم آباد یکی از زیباترین قلعه های تاریخی ایران است که در مرکز شهر خرم آباد قرار دارد. این قلعه بر بالای تپه ای در نزدیکی رودخانه خرم آباد واقع شده است. قلعه فلک الافلاک از بناهای دوره ساسانیان بوده و به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

نام های دیگر این بنای تاریخی مستحکم قلعه دوازده برجی، شاپور خواست، قلعه خرم آباد و کاخ اتابکان می باشد. در زمان ساسانیان و در حدود منطقه کنونی خرم آباد شهری با نام شاپور خواست ساخته شد که سالیان بعد در محل فعلی شهر خرم آباد بنا گشت.

انتظار می رود که قلعه فلک الافلاک همان دژ ساسانیان است که در آن زمان کاربردی حکومتی و نظامی داشته است. به طور حتم نام فلک الافلاک در زمان قاجاریه به آن اطلاق شده است. از ویژگی های اصلی بنا می توان به ساخت آن بر بالای صخره سنگ، مشرف بر دره تاریخی خرم آباد و جاری شدن چشمه پر آب گلستان از دامنه شمالی تپه ذکر نمود.

قلعه فلک الافلاک خرم آباد به غارهای تاریخی دره خرم آباد نزدیک بوده و پیوستگی تاریخی با آثار شهر خرم آباد نظیر سنگ نبشته، آسیاب گبری، مناره آجری، پل شاپوری و گرداب سنگی دارد. معنای لغوی فلک الافلاک سپهر سپهران است. قلعه فلک الافلاک دارای وسعت 5300 متر مربع، هشت برج، دو صحن و سیصد جان پناه است. مصالحی که در آن بکار گرفته شده آجر، خشت و ملات گچ و آهک می باشد.

ورودی قلعه خرم آباد در سمت شمال و در بدنه برج جنوب غربی به ارتفاع سه متر قرار گرفته که بعد از عبور از راهرویی به حیاط اول وارد می شویم. پلان قلعه فلک الافلاک به شکل هشت ضلعی نامنظم می باشد. چاه آبی در پشت طاق نمای بلند حیاط اول مشاهده می شود که در گذشته آب مورد نیاز ساکنان دژ را از این چاه تأمین می کردند.

در نزدیکی چاه قلعه، حمام قلعه قرار داشت که اکنون از آن تنبوشه های سفالی، نقش های آهک بری و کانال های زیر زمینی قابل رویت است. معماری کنونی قلعه فلک الافلاک خرم آباد بیانگر الحاقاتی است که در زمان های گوناگون به آن اضافه گردیده شده است.

منبع : نشاط آوران