قبور زیادی از بزرگان دین در اطراف سعدیه وجود دارد که از مهم ترین آن ها می توان به شوریده شیرازی اشاره کرد که مقبره ایشان از طریق رواقی به آرامگاه سعدی مربوط گشته است. نقش آرامگاه سعدی شیراز، در سال 1387 هجری شمسی بر روی سکه های پانصد ریالی برنزی ایران مزین گشت.
مکانی که اینک سعدیه شده در ابتدا محل زندگی سعدی شیراز در اواخر عمرش بوده که پس از مرگش در آن جا دفن شده است. در قرن هفتم برای اولین بار توسط وزیر معروف آباقا خان مقبره ای بر فراز آرامگاه سعدی شیراز بنا شد. با گذشت زمان و در دوره های مختلف ساخت و ساز هایی بر روی بنا صورت گرفت و این بنا هم مانند دیگر بناها دچار تخریب گشت و توسط دستور اشخاصی در آن مرمت هایی صورت گرفت تا در سال 1329 هجری شمسی توسط انجمن آثار ملی ایران و علی اصغر حکمت بنای کنونی را به جای بنای قدیمی ساخته شد. بنای جدید سعدیه بر گرفته و الهام از معماری کاخ چهل ستون اصفهان و ترکیبی از معماری قدیم و جدید ایرانی است که توسط معمار معاصر و برجسته ایرانی به نام محسن فروغی ایجاد شد.
اصل بنای آرامگاه سعدی شیراز با سنگ سفید و کاشی کاری پوشانده شده و از سنگ های قهوه ای رنگ برای هشت ستون جلوی مقبره به کار گرفته شده است. بنای آرامگاه در داخل به شکل هشت ضلعی و دیوارهایی از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی تشکیل شده، اما در نمای بیرونی به صورت مکعب شکل و از سنگ تراورتن پوشانده شده است. مساحت اصلی بنای سعدیه در حدود 257 مترمربع است. دو ایوان عمود برهم که قبر سعدی در زاویه این دو ایوان واقع شده، ساختمان اصلی آرامگاه سعدی را تشکیل می دهد.
هفت کتیبه در هفت ضلع بنا قرار داده شده که اشعاری از بخش های کتب مختلف سعدی که عبارتند از گلستان و بوستان، قصاید، بدایع و طیبات ایشان برگزیده شده به خط ابراهیم بوذری نوشته شده است. محوطه باغ سعدیه با خرید و تخریب خانه های اطراف در حدود 10395 مترمربع شد که در محوطه باغ درختان و گل ها و باغچه ها به سبک ایرانی آراسته شده است.
هم چنین حوض هایی در محوطه سعدیه رویت می شود. حوض ماهی مرمری در سمت چپ آرامگاه سعدی شیراز قرار دارد که مشهور است در شب چهارشنبه سوری بر طبق اعتقادات مردم شیراز شستشو در آب آن انجام می شده است.
منبع : نشاط آوران
- ۹۵/۰۵/۱۹