در وسط حیاط مسجد جامع عتیق شیراز اتاق مکعب شکلی قرار دارد که به نام خدایخانه، دارالمصحف و بیت المصحف معروف است. در چهار گوشه این بنا چهار ستون مدور قرار دارد که نمای بیرونی آن ها از سنگ های مکعب شکل ساخته شده اند. سقف ایوان های غربی و شرقی آن هر یک بوسیله چهار ستون و ایوان های شمالی و جنوبی آن هر یک به وسیله دو ستون سنگی پایدار است.
در قسمت بیرونی بالای خدایخانه کتیبه ای با قلم بسیار درشت و خط ثلث عالی بر روی سنگ های یکپارچه به پهنای یک متر نوشته شده و اطراف کتیبه را به گونه ای نقل کرده اند که خطوط برجسته بنمایند و سپس لابلای خطوط را با کاشی های آبی معرق پر کرده اند. این کتیبه شامل خطبه ای بنام شاه ابواسحاق و جملاتی در شأن قرآن کریم و به خط یحیی جمالی صوفی خوشنویس معروف آن زمان نگاشته شده است.
بنای این عمارت سنگی در سال 752 هجری قمری به اتمام رسیده و از قرائن و شواهد بر می آید که در ابتدا دو طبقه بوده است. در دوره صفوی بناهای متعددی از جمله مدرسه خان و بازار مسقف در شیراز ساخته شد. از آن دوره یازده کتیبه در مسجد عتیق شیراز به سال های 940 تا 1092 هجری قمری وجود دارد. امین احمد رازی در جلد اول کتاب هفت اقلیم نوشته : خواج حافظ التزام داشته که هر شب جمعه در گرد محصوره ای که میان مسجد شیراز واقع است تا صباح بگردد و با الحان خوش ختم قرآن نماید.
مادام دیولافوآ در سفرنامه خود ساختمان خدایخانه را چنین توصیف می کند: در وسط حیاط مسجد به جای حوض معمولی بنای کوچک مربعی وجود دارد که با سنگ ساخته شده و در هریک از زوایا به برج کم ارتفاعی تکیه دارد. راهنمایان می گویند که این بنا نسخه ثانی خانه کعبه است.
در شبستان مسجد یک منبر از جنس آهن و سنگ مرمر وجود دارد. در محراب زیبای مسجد عتیق شیراز که در سمت راست منبر قرار گرفته آیات و روایات قرآنی با خط ثلث و نسخ نگارش شده است.
منبع : نشاط آوران
- ۹۵/۰۵/۱۱