باغ جهان نما شیراز و حوالی دشت در زمان سلسله آل مظفر و آل اینجو و پیش از حمله تیمور گورکانی به شیراز بسیار سرسبز و آباد بود که حتی شاعر فرزانه حافظ شیرازی در اشعارخویش این اوصاف را بیان نموده است. این باغ هم چنین در کتاب عجایب المقدور ابن عربشاه به زینت الدنیا هم نامیده می شود.
در زمانی که تیمور گورکانی در شیراز حکومت می کرد باغ جهان نما خیلی مورد توجهش بود به گونه ای که در موطن اصلی خویش در اطراف سمرقند باغی همانند باغ جهان نما و به همین نام احداث نمود. در زمان صفویه نیز این باغ ارزشمند و سرسبز بوده است، به همین دلیل شاردن در زمانی که به شیراز سفر کرد و این باغ را مشاهده کرد در رابطه اش اینگونه نوشته است : دروازه قرآن به خیابان باریکی راه دارد. در دو سمت خیابان مذکور، باغ هایی با سردرهای طاق نیم گنبدی که در فراز هر سر درش یک کلاه فرنگی ساخته شده، مشاهده می شود. قرینه بودن درهای دو سوی مقابل باغ جلوه خاصی را ایجاد کرده و حوض مربع شکلی به پهنای زیاد در وسط خیابان قرار گرفته است.
در زمان ناامنی کشور ایران و پس از سلسله صفوی، باغ جهان نما شیراز تقریبا ویران گشته اما طبق روایات ذکر شده در زمان بعد از جدال برسر سلطنت نادر شاه افشار تا برپایی حکومت کریم خان زند صورت گرفته در این باغ مرمت و بازسازی انجام گرفته است.
باغ جهان نما در سال 1185 هجری قمری توسط کریم خان زند حصارکشی شد و عمارتش را در وسط باغ ساخت. همچنین کریم خان زند به دلیل علاقه به سرسبزی، اطراف عمارتش را درختکاری مفصلی کرده بود.
طرح باغ جهان نما مشابه باغ نظر بوده و در درونی باغ چهار خیابان و در اطرافش حوض هایی رویت می گردد. در زمان قاجاریه نیز این باغ محل برگزاری مراسم حکومتی بود. عمارت باغ جهان نما که از زمان کریم خان زند سالم مانده به گونه هشت ضلعی می باشد و شباهتی بسیار به باغ نظر دارد.
در محوطه داخلی عمارت حوضی از سنگ مرمر و چهار شاه نشین ساخته شده است. اتاق هایی که در بین شاه نشین های عمارت قرار گرفته شامل 2 طبقه است. نمای عمارت کلاه فرنگی باغ جهان نما شیراز آجری بوده و فاقد کاشی کاری و نقاشی است و اگر هم تزئیناتی داشته با توجه به گذر زمان از بین رفته است.
منبع : نشاط آوران
- ۹۵/۰۵/۰۶